Voor meer informatie klikt u op de foto van het betreffende werk.
 
De Collectie


(Klik hier om de afbeelding beeldvullend te zien)
(Klik hier om dit object te printen)

  Titel object: Titelblad Caartboeck van Voorne
Vervaardiger/ leverancier: Romeyn de Hooghe, 1645 - 1708
Soort object: Handgekleurde prent, ingelijst achter glas, inkt op papier, hout, glas, karton
Jaar van vervaardiging: 1701
Afmetingen: 57,5 x 78 x 3 cm
Signatuur: Linksonder (boven een mossel): 'Rom. de Hooge I.V.D. et Com: R.: Auct: 1701
Merktekens:
Inscripties: Onder het wapen van Voorne een inscriptie: VOORNE / CAARTBOECK / Van alle Dorpen, en Polders gelegen / Inden Lande van Oost, ende West Voorne, / Mitsgaders Over Flacqueê Resortee= / rende Onder 't Comptoir der Verpondingen / 's Lants van Voorne, Gedaan maaken door / Ordre ende Resolutie vande Heeren Breetste / Geerfdens vanden selven Lande genomen op / den 7e Juny 1695. Als wanneer Bailliuw ende Leenmannen waren de boven / ende nevenstaande Heeren.
Beschrijving: Handgekleurde gravure. Dit exemplaar is los ingelijst. Voor het afdrukken van de plaat zijn twee stukken papier aan elkaar geplakt. De kleuring van de prent is contemporain. De voorstelling is opgebouwd uit een aantal allegorische figuren op de voorgrond die zich bijna zonder uitzondering bezighouden met de 'strijd tegen het water'. Dat van die inspanningen de vruchten zijn te plukken, is weergeven door de links zittende figuur. Deze vrouw is omringd door de vruchten en groenten en behangen met bloemen: de opbrengst van het land. Wanneer haar gezicht wordt vergeleken met die van de andere vrouwelijke figuren lijkt het erop alsof dit een portret betreft. Gezien haar plaats vlakbij het wapen van Abraham Steyaert,(.-1707) die zich ten zeerste heeft ingezet om het Caertboeck van de grond te krijgen, zou vermoed kunnen worden dat het diens tweede vrouw Sara van Helsdingen (1674-..) betreft. Steyaert zelf is dan mogelijk de figuur uiterst links, op de rug gezien en half in de schaduw. Centrale figuur is een jongeman getooid met een leeuwenhuid (hij draagt de kop op zijn hoofd). Hoewel de figuur persoonlijke trekken heeft en centraal is opgesteld bij het tekstbord (Heer Iacob Fred: Baron van Schagen Vryheer Van Heenvliet etc: Bailliuw ende Opper Dyck Graaf) van de opperdijkgraaf is het waarschijnlijk niet het portret van Jacob Frederik van Beieren van Schagen (1662-1724). De trekken van de figuur zijn aan de vrouwelijke kant en Van Beieren van Schagen was toen achter in de dertig. Vermoedelijk is deze figuur een allegorische weergave van de Hollandse Maagd. Attribuut in de rechterhand is een lans met een mutsje erop. Deze symboliek duidt op vaderlandsliefde en is een voorloper van wat aan het eind van de 18de eeuw door de patriotten zal worden gebruikt. In het midden is een gedenkteken opgericht met bovenop het wapen van Jacob Frederik van Beieren van Schagen. Hieronder is de bovengenoemde 'inscriptie' geplaatst. Meer op de voorgrond en centraal in het midden van de prent is het wapen Voorne weergegeven: 'Keel, beladen met een burcht van zilver, waarop ligt een geluipaarde leeuw van goud.' De figuur met lans houdt een kroon boven het wapen van Voorne. De figuren zijn opgesteld voor een grote poort, waaraan de zuilen de wapens van de commissarissen van het Caartboeck zijn gehangen. Volgens het titelblad waren de opdrachtgevers van het Caartboeck: Jacob Frederik van Beieren van Schagen (1662-1724), baljuw en opperdijkgraaf; Willem van Wouw, leenman; Maarten Deym (1608-1694 of 1703), leenman; Abraham Steyaert (..-1707), ontvanger der verpondingen; Iacob Commersteyn (..-1708) , leenman en heemraad; Cornelis de Jonge van Ellemeet (1646-1721), leenman en heemraad; Gerbrant van Hoogwerf (ca.1630-1699), leenman en heemraad; Adriaan Brasser (..-1695), leenman en heemraad; Barnard van Dyck (..-1707), leenman; Iacob Briel (1666-1737), leenman en heemraad; Adriaan van der Goes (..-1721), leenman en heemraad; Adriaan van der Goes (1649-1721), leenman en heemraad; Pieter Molewater (..-1741), leenman; Willem Hooyer (-1709). Het is opvallend dat een aantal van deze heren de uitgave van het Caartboeck niet hebben mogen meemaken. Adriaan Brasser wordt op 8 juli 1695 begraven en dat is een maand, nadat besloten was tot het maken van de atlas (de resolutie dateert van 7 juni 1695). Hoewel het titelblad pas in 1701 tot stand kwam, waarmee het boek werd voltooid, is dus vastgehouden aan het gedenken van de initiatiefnemers.
Herkomst: Waterschap Goeree-Overflakkee; hiervoor? In 1695 is bij resolutie door de Generale Dagvaart (Staten) van Voorne besloten om een Caartboeck te laten maken.
Literatuur: L.W. Hordijk, Het Cultuurbezit van het waterschap De Brielse Dijkring, Brielle 2004, pp.68-73. J. Klok, "Caartboeck van Voorne" 1695, Oostvoorne (uitgeverij De Klokkestoel) 20073 (19901), pp.39-50. Henk van Nierop e.a. (red.), Romeyn de Hooghe. De verbeelding van de late Gouden Eeuw, Zwolle (Waanders Uitgevers) 2008, ISBN 978-90-400-8557-4.
Inventarisnummer: 0510
Standplaats: Streekarchief Goeree-Overflakkee, Middelharnis
 
Klik hier voor ingekorte tekst